Boeiend leven? Laat je eigen biografie schrijven (2024)

‘Ik zou er een boek over kunnen schrijven’, zeggen mensen met een turbulent leven vaak. Sommigen doen het ook, of laten het doen door een ghostwriter. Voor het grote publiek of gewoon voor de nazaten.

e geschiedschrijving is er niet alleen voor het vastleggen van de grote gebeurtenissen, maar ook voor de kleine. Het verhaal van het individu kleurt de geschiedenis bij, en maakt die invoelbaar en persoonlijk. Daarom zijn ego-documenten zo belangrijk voor historici. Als Anne Frank moet kokhalzen doordat ze in het Achterhuis boerenkool te eten krijgt die al een jaar in een vat heeft gezeten, vertelt dat ons meer dan een statistiek over illegale voedseldistributie in de oorlog.

Egodocumenten zijn niet alleen belangrijk voor historici. Ze kunnen ook uitstekend dienen om je herinneringen door te geven aan je kinderen en kleinkinderen. En dan hoef je echt niet zo’n begenadigd schrijver te zijn als Anne Frank. De trend is om je biografie te laten schrijven door een professional en die vervolgens in beperkte oplage te laten drukken.

Voormalig DNB-president Nout Wellink deed het. George Banken, de oprichter van Detron, laat het doen. En ondernemer Ron Quaedvlieg, uit Zuid-Limburg (zie pagina 36). Het uitgeven van een boek is sinds de ontwikkeling van ‘printing on demand’ nog nooit zo gemakkelijk geweest.

Het enige wat het onderwerp nodig heeft, is iemand met de gave de goede vragen te stellen en de antwoorden vlot aan elkaar te rijgen. Iemand die van de chronologie meer kan maken dan een opsomming: en-toen-en-toen. Die onbelangrijke details durft weg te laten en betekenisvolle juist ruim baan geeft. Je kunt het zelf proberen, maar dat is in de praktijk toch lastiger dan gedacht. Een ‘vreemde’ heeft geen last van oud zeer en ziet doorgaans beter de grote lijnen.

Levert dat dan altijd een spannend verhaal op? Jazeker, want in ieder mensenleven gebeuren dingen die de moeite waard zijn om door te geven, ook al is dat slechts aan een beperkt publiek. Het gaat erom de treffende anekdotes uit dat leven op te diepen. Het kwartje dat valt. De pijnlijke leermomenten. De komische wendingen. Ze kruiden ook de biografie van Ron Quaedvlieg.

‘Een paar dagen later spreekt Ron weer met Nathalie af en voelt hij weer dat er iets niet klopt. Nu weet hij wat het is. “Het was haar geur. Ze gaf een bepaalde geur af die ik niet kon verdragen. Ze stonk niet, maar onze feromonen matchten blijkbaar gewoon niet. Toen ik een week later naar haar toe ging om de relatie te verbreken, zaten haar vader en moeder op de bank op me te wachten. Terwijl hun poedel gemoedelijk bij me op schoot kroop en Nathalie een stukje voor me speelde op het orgel, wilde ik maar één ding: het uitmaken.”’

Quaedvlieg vatte het plan voor zijn biografie op nadat hij zijn bedrijf in temperatuurbewaking voor de transportsector had verkocht, waardoor hij op een kruispunt in zijn leven kwam te staan. Hij vond het belangrijk dat ook andere sleutelmomenten uit zijn leven aan bod zouden komen, vooral ook uit zijn jeugd. Toch zijn het voor buitenstaanders juist de zakelijke hoogte- en dieptepunten die de smakelijkste stukken vormen:

‘Een van de transacties hield in dat ik de aandelen verkocht die ik in Trevron had gestopt. Dat was een behoorlijk bedrag, waardoor ik op dat moment een van de doelstellingen behaalde die ik in 2001 voor mezelf had gesteld: voor mijn 40ste miljonair zijn. In de volgende transactie moest ik dat bedrag weer inbrengen in het bedrijf als eigen vermogen, dus mijn rijkdom was van korte duur.’

Quaedvlieg heeft veel tijd gestoken in zijn biografie. Vooral in de voorbereiding, in het nadenken over wat hij er wel en vooral wat hij er niet in kwijt wilde. Dat hoeft niet, je kunt die selectie ook overlaten aan de ghostwriter. De meeste biografiebureaus sturen een vragenlijst op als hulpmiddel bij het ordenen van herinneringen. Maar het helpt wel als je van tevoren weet wat je wilt met het boek en ook bereid bent je emoties te laten zien.

'Een biografie geeft inzicht'

Ondernemer Ron Quaedvlieg (46) liet een biografie schrijven. Vijf lange interviews gaf hij. Daarna voelde hij zich steeds ‘op’. Maar het denken en praten over zijn leven verschafte hem ook inzichten.

ls Ron Quaedvlieg op een zwoele avond in Australië zijn goede vriend Mark bijpraat over de turbulente gebeurtenissen in zijn leven, verzucht hij: ‘Er is zoveel over te vertellen, daar zou je een boek over kunnen schrijven.’ Waarop zijn vriend zegt: ‘Waarom doe je dat dan niet?’

Quaedvlieg heeft op dat moment net zijn bedrijf verkocht. Een mijlpaal, en een moment om het even rustiger aan te doen en te reflecteren. ‘In de eerste plaats wilde ik het verhaal voor mezelf vastleggen’, zegt hij, ‘om alles wat ik heb meegemaakt te verwerken. Daarna pas kwam de gedachte het te delen met een aantal mensen. Mijn verhaal, hoe ik het beleefd heb. Sommige dingen in het boek hoeven niet waar te zijn. Maar voor mij waren ze waar.’

Het boek, dat leest als een spannend avontuur, zou in eerste instantie alleen gaan over de vijftien jaar zakelijk leven van Quaedvlieg, maar al snel werd duidelijk dat er, om keuzes te verklaren, meer in moest over Quaedvliegs jeugd. Uiteindelijk waren vijf lange interviews nodig, buiten in de tuin. ‘Het was heel fijn, maar na afloop van ieder gesprek was ik op. Je gaat terug in de tijd, in de emotie, je herbeleeft dingen. Ik vond het heel zwaar, maar ook heel leuk.’

Het was bovendien nuttig om anders­ naar sommige gebeurtenissen te kijken. ‘Het geeft je inzicht. Niet alleen mij, overigens. Ik dacht dat mijn moeder bepaalde dingen in het boek niet fijn zou vinden, maar ze was eerder blij verrast omdat ze nu veel beter begrijpt wat er in me omging en waarom ik de dingen heb gedaan zoals ik ze gedaan heb.’

Quaedvlieg wist van tevoren precies wat hij wilde met zijn boek. Hij had zelfs de titel al: ‘Het kleine jongetje uit Jabeek’. Hij wilde vooral ‘keerpunten’ in zijn leven beschrijven. Daar zijn ook minder leuke dingen bij, zoals die keer dat hij werd opgelicht en voor vijf ton moest afschrijven. En het zware jaar 2012, waarin het bedrijf te maken kreeg met een tweede dip, en Quaedvlieg zijn vader verloor. Het verhaal is gelardeerd met talloze anekdotes. ‘Daar heb ik er wel honderd van verteld, maar die zijn er niet allemaal in gekomen. Ik heb de schrijfster de vrijheid gegeven het vloeiend te laten lopen.’

Sommige dingen kwamen niet in het verhaal. De financiële details over de overname bijvoorbeeld. De compagnon, met wie Quaedvlieg heeft gebroken omdat hun belangen uiteenliepen, wilde niet met zijn naam in het boek. Dus heeft die een alias gekregen, zelfs al weet iedereen in Quaedvliegs omgeving over wie het gaat. ‘Ik heb een aantal mensen beschermd door niet te veel uit te weiden. Ik vind dit niet het medium om na te schoppen of te gaan spugen. Hoewel ik bepaalde dingen niet benoem is tussen de regels door wel te lezen hoe ik erover denk.’

Aan de andere kant zijn sommige avonturen van de jonge Quaedvlieg met vrouwen in het boek expliciet beschreven. Wie krijgen het boek te lezen? Zijn zoon Kevin van veertien ook? ‘Meteen. Die zal echt niet schrikken, met wat-ie allemaal al op internet tegenkomt. Van mij mag iedereen het lezen. Maar ik denk dat het voor iemand die 
me niet kent niet interessant genoeg is.’

Quaedvlieg vindt zichzelf niet ijdel. Het boek is niet voor de buitenwacht geschreven. ‘Ik haal mijn bevrediging uit mezelf, en niet uit wat een ander van me vindt.’ Het boek is ook niet ‘te vroeg’ in zijn leven geschreven, vindt hij. Wie weet laat hij er nog een maken als hij tachtig is. ‘Maar misschien word ik geen tachtig en dan zou ik spijt hebben als ik geen boek had laten maken.’

Hij heeft het boek ook niet laten schrijven om iets van zichzelf te bewijzen. Als er al een boodschap in het boek zit is het er een voor Kevin­, zijn zoon: alles kan, als je maar wilt. ‘De weg is lang, je zult gegarandeerd problemen tegenkomen, maar als je die aandurft, krijg je altijd resultaat. Het boek moet een beeld geven van een doodnormaal jongetje dat een aantal dingen heeft kunnen doen die hij zelf nooit verwacht had toen hij jong was.’

Bij elkaar heeft het hele proces hem honderd uur gekost, met het denkwerk erbij. ‘Het is hartstikke leuk en leerzaam, omdat je naar jezelf moet kijken. Ik raad het iedereen aan. En je hebt iets tastbaars in handen.’ Quaedvlieg laat een paar honderd boeken drukken, om uit te delen. ‘Ik heb een uitgebreide familie.’

FD Persoonlijk is het weekendmagazine van Het Financieele Dagblad over mensen, lifestyle, kunst, cultuur, mode en reizen. fdpersoonlijk.nl